Met een aantal commerciële vissoorten in de Noordzee gaat het (best) goed
We hebben de laatste jaren gezien dat voor de meeste vissoorten in de Noordzee het ICES- advies wordt opgevolgd. Doordat de commerciële visbestanden in de Noordzee de laatste jaren goed beheerd zijn, gaat het nu met een aantal van die vissoorten veel beter dan daarvoor. We zijn blij te zien dat ook dit jaar de Total Allowable Catch (TAC) voor de Noordzee soorten veelal in lijn is met de adviezen van ICES, of daar veilig onder.
Hoe komen de vangstafspraken tot stand?
ICES maakt elk jaar een schatting van de bestanden en de hoogte van de visserijdruk. Vervolgens geeft ICES advies aan de Europese Commissie over hoeveel er gevangen mag worden om de doelen van het Gemeenschappelijke Visserijbeleid te halen. Het Europese beleid heeft als doel om de visserijdruk zo te reguleren dat de maximaal duurzame oogst (MSY, ‘Maximum Sustainable Yield’) wordt behaald. Dit is de visserijdruk die leidt tot de hoogst mogelijke oogst van een visbestand op de lange termijn. Op basis van de adviezen wordt per bestand de Total Allowable Catch onderhandeld. En vervolgens wordt vastgesteld hoeveel een lidstaat daarvan mag vangen: de quota. De uitkomsten van de onderhandelingen worden vastgesteld door de Raad. De quota voor de individuele vissers worden vervolgens met een vaste verdeelsleutel afgeleid van de totale vangsthoeveelheden.
Met wijting en schelvis bijvoorbeeld, gaat het goed. Van wijting mag in 2024 maar liefst 124% meer gevangen worden, de totaal toegestane vangst van schelvis in 2024 is 74% meer dan in 2023. Daarbij zijn ruime veiligheidsmarges aangehouden, waar wij blij mee zijn.
Veel minder Tong
Er mag maar liefst 61% minder Noordzeetong gevangen worden dan in 2023. Dit heeft een enorme impact op vissers, en we begrijpen dat zij zich zorgen maken over de toekomst. We onderschrijven de mening dat de beperking nodig is voor het behoud van tong in de Noordzee. Het volwassen Noordzeetongbestand is volgens ICES tot onder het veilige voorzorgsniveau gedaald. Naar de oorzaak daarvan is het gissen. Door het verbod op de pulsvisserij en de overschakeling op traditionele boomkorvisserij die dat tot gevolg had, wordt er nu meer jonge tong gevangen. Daarbij is in 2021 en 2022 de populatieaanwas overschat. Daarom is het advies nu nog extra naar beneden bijgesteld. Bovendien kan klimaatverandering een rol spelen in de achteruitgang van de populatie. Zowel wetenschap als vissers zelf zien soorten als schol, tong en kabeljauw naar het noorden trekken.
Makreel verdelen lukt niet goed
Ook over aan aantal pelagische vissoorten maken wij ons zorgen. Het makreelbestand bijvoorbeeld, wordt al jaren overbevist, soms met wel 140%. De langlopende discussie hierover is ook in deze onderhandelingsronde met de Kuststaten en het Verenigd Koninkrijk niet opgelost. Dat is een groot risico. Doordat natuurlijke bepalende factoren toevallig gunstig waren, gaat het nu nog goed en is er voldoende aanwas van jonge makreel. Dat is vooral een kwestie van geluk hebben. Als de overbevissing van het makreelbestand doorgaat, kan de populatie instorten, met alle gevolgen van dien.
Hoe kan het dat dit bestand overbevist wordt? Europa, het Verenigd Koninkrijk en de kuststaten kunnen het niet eens kunnen worden over de verdeelsleutel van dit bestand, over wie welk deel van de geadviseerde toegestane vangst mag opvissen. Klimaatverandering speelt hierin een rol. De makreelpopulatie verplaatst zich naar het noorden, wat het nog moeilijker maakt tot een afspraak te komen. En dus wordt er al jaren meer weggevangen dan eigenlijk kan.
Geen afspraken over inktvis
Een soort waar geen vangstmogelijkheid voor vastgesteld wordt, is inktvis (sepia). Inktvis komt de laatste jaren veel meer voor in onze Noordzee. Op deze kortlevende soort wordt commercieel gevist met netten met een kleine maaswijdte, waarbij veel vis bijgevangen wordt. Wij zouden graag ook vangstafspraken voor dit bestand zien.
Bekijk het hele systeem in plaats van de individuele vissoort
Wat wij echt zorgelijk vinden, is dat er in het opstellen van de adviezen nog vooral gekeken wordt hoe de individuele soort eraan toe is, maar dat de rol van die vissoort in het ecosysteem niet voldoende meegenomen wordt. Ook zouden wij graag zien dat klimaatcriteria worden meegewogen. We zien immers nu bijvoorbeeld al grote verschuivingen plaatsvinden in de verspreiding van vissoorten. En de verwachting is, dat klimaatverandering tot veel meer grote veranderingen in het mariene ecosysteem zal leiden.
Steeds meer visbestanden worden duurzaam bevist, maar de algehele toestand van zeevis blijft ongunstig
Het wordt steeds drukker op de Noordzee. Ook de visserij zal zich moeten aanpassen aan een veranderende Noordzee. De realiteit is, dat het niet goed gaat met de natuur in de Noordzee. De druk van visserij en andere menselijke activiteiten zorgen er nog steeds voor dat vissen kleiner blijven, dat vispopulaties veranderen en dat voedselwebben verstoord raken. Over het geheel genomen, hebben vissoorten in de Noordzee geen goede status volgens het OSPAR Quality Status Report 2023.
