In augustus hebben we voor de zevende keer de héle Noordzeekust opgeruimd. Samen met 2568 deelnemers, ruimden we 10991 kilo afval op van onze stranden. Ook vroegen we extra aandacht voor wegwerpplastic: alle rietjes en al het wegwerpbestek zamelden we apart in. In vijftien dagen strand opruimen leverde dat 4935 rietjes en wegwerpbestek op. Dit is veel te veel. Daarom schreven we in aanloop van het volgende Algemeen Overleg Circulaire Economie dat gepland staat op dinsdag 14 oktober onderstaande brief aan Agnes Mulder, de voorzitter van de Commissie Infrastructuur en Waterstaat.
Geachte Mevrouw Mulder,
Deze zomer organiseerde Stichting De Noordzee de zevende editie van de landelijke Boskalis Beach Cleanup Tour, de grootste landelijke strandschoonactie langs de Nederlandse kust. Sinds 2013 ruimt Stichting De Noordzee samen met duizenden vrijwilligers jaarlijks de héle Noordzeekust op. Nu het politieke jaar weer start willen we met deze brief de vervuiling van de kust en zee bij u onder de aandacht brengen. We stellen het zeer op prijs als u deze brief wilt verspreiden onder de leden van uw commissie.
Tijdens onze opruimactie vragen we publieke aandacht voor de vervuiling van onze stranden en de Noordzee. Inmiddels wordt de Tour ondersteund door tientallen sponsoren en partners, en duizenden Nederlanders. Maar we ruimen niet alleen op: we sporen overheden, bedrijven en consumenten aan vervuiling bij de bron aan te pakken. Gelukkig is Nederland wereldwijd één van de koplopers op afvalmanagement en circulaire economie. Dit juichen wij van harte toe.
Toch stroomt jaarlijks naar schatting 8 miljoen ton plastic in de oceanen. Zeezoogdieren, vogels en vissen zien het afval aan voor voedsel of raken erin verstrikt. Soms met dodelijke gevolgen. Strandafvalonderzoek van Stichting De Noordzee wijst uit dat op elke 100 meter Noordzeestrand 360 stukken afval liggen, waarvan 81 wegwerpplastic. Onderzoek, innovatie en actie blijven nodig. Plastic hoort niet in zee: daarom blijven wij de landelijke opruimactie organiseren zolang het nodig is.
Resultaten Boskalis Beach Cleanup Tour 2019
Samen met 2.568 vrijwilligers hebben we van 1 tot en met 15 augustus 10.991 kilo afval van het strand opgeruimd. Opvallende vondsten waren onder andere twee kunstgebitten, meerdere matrassen en ander afval van de MSC Zoe, paraffine en 2.542 sigarettenfilters op één dag. Elke dag telden we ballonresten en rietjes en bestek: we vonden er respectievelijk 3.276 en 4.935. Het grootste deel van het afval bestond net als tijdens voorgaande edities uit plastic, zoals vispluis, ondefinieerbare kleine stukjes plastic, doppen, snoepverpakkingen en ballonnen. Daarnaast zijn dit jaar zorgwekkend veel plastic korrels gevonden, een deel vermoedelijk afkomstig van de containerramp met de MSC Zoe.
Sinds de eerste editie in 2013 is er dankzij de hulp van 14.457 vrijwilligers in totaal 94.509 kilo afval – meer dan 13.500 volle vuilniszakken – van de Nederlandse stranden gehaald.
Onze oproep aan de Tweede Kamer
Afval hoort niet in de zee. Een schone en gezonde zee is cruciaal voor het zeeleven, alsmede voor een gezonde duurzame voedselproductie. Er is geen eenduidige oplossing voor het mariene afvalprobleem. Dit vraagt om maatwerk en combinaties van lokale, nationale, regionale en internationale maatregelen. Stichting De Noordzee pleit voor aanpak bij de bron, goed afvalmanagement op land en op zee en het voorkomen van zwerfafval door toerisme. Om de plasticvervuiling tegen te gaan, stelt Stichting De Noordzee de volgende drie oplossingsrichtingen aan de overheid voor:
- Voer de Europese richtlijn Single Use Plastics versneld in en scherp het pakket van maatregelen aan voor effectieve implementatie en uitvoering van Europese Kaderrichtlijn Mariene Strategie (KRM);
- Verminder plasticconsumptie én zet in op producentenverantwoordelijkheid;
- Voer statiegeld in op o.a. plastic wegwerpdrankverpakkingen en blik.
Een mooi voorbeeld van de effectiviteit van het voorkomen van zwerfafval is het verbod op gratis plastic tasjes uit 2016.
Een jaar na invoering gaven retailers circa 70% minder plastic tassen weg. Uit ons strandafvalonderzoek blijkt een significante dalende trend van het aantal plastic tasjes dat op het strand wordt aangetroffen. Hoewel de evaluatie van het verbod door Staatsecretaris Stientje van Veldhoven nog loopt, zijn er al sterke signalen dat dit type maatregel werkt. We roepen de leden van de Tweede Kamer op om plasticvervuiling aan te pakken met invoering van effectieve regelgeving met aandacht voor bronaanpak. Zo zorgen we samen voor een schoon strand en een afvalvrije Noordzee. We komen graag langs om deze brief verder toe te lichten en delen graag informatie voor het komende AO Circulaire Economie.
Met vriendelijke groet,
Floris van Hest
Directeur Stichting De Noordzee
Over Stichting De Noordzee
Stichting De Noordzee is een onafhankelijke natuur- en milieuorganisatie en is dé organisatie als het gaat om bescherming en duurzaam gebruik van de Noordzee. De stichting richt zich op vier doelen: ruimte voor natuur, schone zee, duurzaam voedsel en natuurvriendelijke energie. Samen met anderen werken wij aan een schone en gezonde Noordzee.
Foto boven: Jaap Lotstra
Foto rechts: Lize Kraan