Heb jij het idee dat de Noordzee slechts een ‘grijze bak water’ is? Het tegendeel is waar. De Noordzee bevat een aantal prachtige gebieden. De Noordzee expedities van deze zomer (Stichting Duik De Noordzee Schoon en OCEANA) bezoeken een aantal van deze gebieden, hieronder kan je er meer over lezen. Deze gebieden zijn allemaal het beschermen waard, maar helaas gebeurt dat op zee nog maar erg weinig. Een aantal gebieden is aangewezen als Natura-2000 gebied, waardoor bepaalde activiteiten, zoals bijvoorbeeld visserij, er gedeeltelijk niet zijn toegestaan.
Maar 0.3% van de hele Nederlandse Noordzeebodem is wettelijk beschermd tegen alle vormen van verstoring.
Er zijn echter maar kleine stukjes écht gesloten voor alle verstorende activiteiten, terwijl dat nu juist zo belangrijk is om de biodiversiteit en kwetsbare soorten te behouden. Volgens onze analyse is momenteel zelfs maar 0.3% van de hele Nederlandse Noordzeebodem wettelijk beschermd tegen alle vormen van verstoring! De overheid is bezig met een aantal nieuwe beschermingsplannen voor gebieden verder op zee, maar dit zijn trage processen die op Europees niveau afgestemd moeten worden met andere landen. Daarnaast hebben veel vissers moeite met beschermde gebieden, waardoor de voorstellen na onderhandelingen vaak naar beneden bijgesteld worden. Toch worden er stapjes in de goede richting gezet. Zo sloten we twee dagen geleden het Noordzeekustvisserijakkoord met vissers en het Rijk.
Mede met de expedities deze zomer hopen we meer aandacht te vragen voor deze prachtige gebieden, en de overheid duidelijk te maken dat de Noordzee snel effectieve bescherming verdient.
1. De Bruine Bank
Dit is een belangrijk gebied voor zeevogels, zoals alken en zeekoeten. Het is nog onduidelijk waarom deze soorten aangetrokken worden tot dit gebied; een vraag die mogelijk te beantwoorden is door een blik onder water te werpen. Ook liggen volgens Stichting Duik De Noordzee Schoon de mooiste wrakken van de Noordzee hier op de bodem.
2. De Klaverbank
Een uniek gebied op de Noordzee. Dit is namelijk een van de weinige plekken op de Nederlandse Noordzee waar we natuurlijke riffen (in de vorm van grote keien) vinden. Deze zorgen voor een bijzondere leefomgeving, waardoor men op de Klaverbank soorten vindt die bijna nergens anders in de Noordzee te vinden zijn, zoals anemonen, zachte koralen en zeeslakjes.
3. De Doggersbank
Dit is een grote zandbank in het meest noordelijke stuk van onze Noordzee, een gebied dat we delen met Engeland en Duitsland. Het is een belangrijk gebied voor de stekelrog, en een paaigebied voor verschillende vissoorten. Papegaaiduikers en alken komen op de grote hoeveelheden zandspiering in de bodem af. We vinden er veel soorten bodemdieren; vorig jaar is hier door Stichting Duik De Noordzee Schoon zelfs een nieuw steenkoraal gevonden.
4. De Gasfonteinen
Van Veen grab in de Gastfonteinen tijdens de Oceana expeditie 2016
In dit gebied is lekkend aardgas waargenomen. Dit kan zorgen voor bijzondere leefgemeenschappen en harde structuren: gasfonteinen. Helaas zijn we deze nog niet tegen gekomen in het gebied. We vinden er wel veel langlevende bodemsoorten, die kwetsbaar zijn voor bodemverstoring.
5. De Centrale Oestergronden
De Centrale Oestergronden danken hun naam aan de uitgestrekte oestervelden die tot het einde van de 19e eeuw op 20% van de Nederlandse Noordzee voorkwamen. Door onder andere visserij en ziekten zijn deze echter allemaal verdwenen. Het gebied is diep en er is weinig stroming, waardoor er veel voedsel en zand naar de bodem zinkt. Op de bodem vindt men veel zeldzame en langlevende en kwetsbare soorten, zoals de Noordkromp.
6. Het Friese Front
Het Friese Front is een zeer bijzonder gebied. Het markeert de overgang van een ondiepe naar diepere wateren, en er komen vier verschillende watermassa’s samen. Hierdoor is het helder en zeer voedselrijk, wat voor een hoge diversiteit aan bodemdieren zorgt. Dit trekt weer veel vissen en zeevogels aan, die er komen om te eten.
7. De Borkumse Stenen
Het gebied de Borkumse Stenen ligt relatief dicht bij de kust, en kenmerkt zich door grof zand, kiezels en een enkele kei. Ook vindt men hier schelpkokerwormen velden. De schelpkokerworm is een zogeheten ‘bio-bouwer’, een soort die zijn leefomgeving en de daarbij horende soorten beïnvloedt. De schelpkokerworm verandert bodemeigenschappen, en biedt een schuilplaats en hechtingsplaats voor andere soorten. Ook blijven er voedseldeeltjes tussen de kokertjes hangen, waar andere soorten weer van profiteren. De schelpkokerworm heeft zo een positief effect op de biodiversiteit en soortensamenstelling. Ook op de Borkumse Stenen vindt men, net als op de Klaverbank, een aantal bijzondere soorten op de grote keien, zoals dodemansduim, anemonen en sponzen. Deze soorten zijn gevoelig voor (bodem)verstoring.
Beeld:
Zeekoet, Martha de Jong
Stekelrog, Bas Borman
Borkumse Stenen, Udo van Dongen
Varia, OCEANA