Dit weekend was de aftrap van de Boskalis Beach Cleanup Tour van Stichting De Noordzee en ik had de eer om namens Pride PR mee te lopen in het fraaie Zeeuws-Vlaamse Cadzand. De etappe, van Cadzand naar Breskens, is de eerste van 27 etappes gedurende de hele maand augustus die samen de gehele Noordzeekust bestrijken. Vorig jaar leverde dat 20.000 kilo afval op, afkomstig van het land, maar vooral van visserij en scheepvaart.
Het weer zat mee en ongeveer 40 deelnemers hadden zich op het strand verzameld voor de feestelijke opening. De wethouder van Sluis, de gemeente waar Cadzand onder valt, hield een openingsrede waarin hij verwees naar de plastic wereldbol van kunstenaar Peter Smith die in Terneuzen tentoon is gesteld. Smith roept de wereldbevolking op om zelf aan de slag te gaan met het zwerfafvalprobleem: “If 25% of you pick up one piece of litter a day, we will no longer have the litter problem.”
Nadat de instructies waren gegeven en de prikkers en vuilniszakken waren uitgedeeld, gingen we van start. Vandaag zou een korte etappe zijn, slechts 7 kilometer naar Breskens. Goed ingesmeerd en uitgerust met het prikgereedschap en wat lekkernijen voor onderweg, gingen we voortvarend te werk. Met zijn allen vanaf de vloedlijn tot de duinen, onze neuzen gericht op de voeten, op zoek naar wat de mensen zoal laten slingeren. Rond 16.00 uur, ongeveer 8 uur later, meldden wij ons bij het eindpunt met 85 kilo troep.
Om eerlijk te zijn, viel deze opbrengst ons een beetje tegen. Goed nieuws zou je misschien denken, want hoe minder afval op het strand, hoe beter. Dat klopt natuurlijk en gezegd moet worden dat de Zeeuwen echt hele schone stranden hebben (of dat gemeenten het gewoon heel netjes ‘opleveren’ daags voor de etappe?), maar je wilt natuurlijk op zo’n dag graag een steentje (of plasticje) bijdragen.
Overigens stellen sommige critici de vraag of het überhaupt zin heeft om het strand op te ruimen, als er na een goede storm of hoog water weer eenzelfde spoor van vuil op de vloedlijn te vinden is. Ik denk dat het zeker zin heeft, maar ben wel van mening dat het helaas een druppel op een gloeiende plaat is en dat je het probleem beter bij de kern kan aanpakken. Zoals bijvoorbeeld Canada doet, door het gebruik van microplastics te verbieden, of Stichting De Noordzee, door de dialoog aan te gaan met organisaties die veranderingen teweeg kunnen brengen in de visserij en scheepvaart.
Is het dan zinloos, zo’n dag opruimen? Nee, absoluut niet. Tijdens het opruimen merkte ik dat ik meer na ging denken over de oorzaken en gevolgen van de vervuiling van de zee en de stranden. We hebben in kilo’s misschien niet veel opgehaald, maar wat er aan meuk op de stranden ligt, liegt er niet om. Vooral de hoeveelheid plastic die we met zijn allen produceren en die in het milieu terecht komt, is schokkend.
Op een klein stukje strand van 1m2, telden we maar liefst 65 stukjes plastic; soms bijna niet voor het oog zichtbaar, maar ook grotere items, zoals doppen van frisdrankflessen en plastic rietjes. Dat zet je wel aan het denken. Over het productieproces van een fles frisdrank bijvoorbeeld. Waarom wordt de dop van de fles gescheiden bij het openen? Als deze aan de fles vast blijft zitten na het openen, is de kans veel kleiner dat deze nog eens apart in het milieu terecht komt. Of waarom is het niet verplicht om een waarschuwingssticker aan te brengen op producten die ernstige milieuschade kunnen veroorzaken bij achteloos dumpen in de natuur? Iets meer reclame voor het milieu en iets minder voor de fabrikant. Het zou wellicht een goede start zijn.
Het is in het kader van bewustwording creëren absoluut niet zinloos om met vuilniszakken en prikstokken in linie te lopen op een vol strand. Want aanspraak heb je wel. Van mensen die willen weten wat voor initiatief het is of hoe ze mee kunnen doen, maar ook van mensen die toch even snel hun plekje inspecteren op hun eigen zwerfafval. De zichtbaarheid van de actie is van evident belang. Bovenal was het dus een dagje van reflectie en genieten van al het moois dat het strand te bieden heeft.
Mijn conclusie is daarom ook dat de Boskalis Beach Cleanup Tour vooral gaat om bewustwording en die bewustwording begint bij jezelf. Ik heb me voorgenomen om voortaan iedere dag een beetje zwerfafval op te ruimen. En laten we hopen dat er een dag komt dat de opbrengst van de NoordzeeTour zo tegenvalt, dat deze voortaan overbodig is.