Afspraken over hoeveel vis er duurzaam gevangen kan worden zijn noodzakelijk om een gezonde, weerbare Noordzee te garanderen voor de toekomst. Alle landen in Europa hebben toegezegd dat de Europese visserij uiterlijk in 2020 op een duurzaam niveau moet zijn gebracht. Dat betekent dat er niet méér gevist mag worden dan de zee aankan.
Op dit moment is 48% van de visquota in de Noordzee vastgesteld boven duurzaam MSY-niveau: de door politici vastgestelde visquota creëren ruimte om méér te vissen dan wetenschappers aangeven dat de vispopulaties aankunnen. Van alle quota waar Nederland aanspraak op maakt (binnen en buiten de Noordzee) is 37% boven duurzaam niveau ingesteld. De afgelopen tien jaar laat een lichte verbetering van 12% zien in het duurzaam beheer van de visserij, maar er is nog heel veel ruimte voor verbetering.
Wat is MSY?
MSY staat voor Maximum Sustainable Yield, ofwel de maximale duurzame oogst. Dit is een maatstaf voor een gezonde visstand en de hoeveelheid vis die maximaal kan worden weggevangen op een duurzame manier waarbij de visstand gezond blijft op de lange termijn.
Hoe zit het met het Europees Gemeenschappelijk Visserijbeleid?
Europese visserij wordt beheerd door het Gemeenschappelijk Visserijbeleid. De EU heeft in artikel 2.2. hiervan wettelijk bepaald dat “bij visserijbeheer het voorzorgsprincipe moet worden toegepast en dat uiterlijk in 2020 alle visbestanden op het niveau moeten zijn waarop zij de maximaal duurzame oogst kunnen produceren”. Dit betekent dat de visquota niet hoger mogen zijn dan MSY voor soorten waarvan deze hoeveelheid bekend is. Voor soorten waarover we niet exact weten hoeveel de maximale duurzame oogst (MSY) is, moet uit voorzorg worden uitgegaan van de best beschikbare schatting. De Internationale Raad voor het Onderzoek der Zee (ICES) geeft jaarlijks per vissoort wetenschappelijk advies over hoeveel vis er duurzaam gevangen kan worden. Visserijministers zijn dit jaar dus verplicht om het wetenschappelijk advies op te volgen bij het vaststellen van alle jaarlijkse visquota. Tot nu toe volgden ze dat advies nooit volledig op.
Wat betekent het wetenschappelijk advies van ICES?
Ieder jaar geeft de Internationale Raad voor Onderzoek der Zee (ICES) adviezen uit over vangsten. Voor soorten waarvan zij relatief veel weten geven zij zogenaamd analytisch advies en voor soorten waarvan nog weinig bekend is, geven zij advies op basis van het voorzorgsprincipe. Al het advies van ICES kan worden gevonden op hun website.
Hoe hebben wij de cijfers bepaald?
In de analyse van Stichting De Noordzee en de Nederlandse Elasmobranchen Vereniging is het vangstadvies van ICES vergeleken met de visquota tussen 2010 en 2019. De Noordzeequota betreffen het hele ecologische Noordzeegebied, inclusief het Oostelijke Kanaal, het Skagerrak en het Kattegat (respectievelijk ICES-gebieden 4, 7d en 3a). De Nederlandse quota zijn alle quota waar Nederland recht op heeft, zowel in de Noordzee als daarbuiten.
Wij beschouwen de quota als duurzaam wanneer het wetenschappelijk advies van ICES is opgevolgd. Voor soorten waarvan de MSY-waarde bekend is moet deze gevolgd zijn*. Voor soorten waarvoor MSY niet bekend is, moet het advies van ICES op basis van het voorzorgsprincipe zijn gevolgd.
Voorbeelden van quota die te hoog waren in 2019:
- Golfrog in het Kanaal
- Grote zilversmelt in Noordzee
- Noordzeekabeljauw
- Noordzeeharing
- Schol en tong in Keltische Zee en ten zuidwesten van Ierland
Trend
Er is de afgelopen tien jaar geen statistisch significante verandering te zien in het percentage duurzame visquota.
Duurzaamheid Noordzeevisquota 2010-2019 
Duurzaamheid Nederlandse quota 2010-2019
Zijn alleen de meest commerciële soorten in de Noordzee belangrijk?
De bestanden van verschillende soorten waar Nederland aanzienlijk belang in heeft, zoals Noordzeeschol- en tong, worden niet meer overbevist. Maar de toegestane vangsten van deze soorten in andere zeeën zijn nog steeds te hoog.
Nederland vist namelijk niet alleen in de Noordzee. Van alle visquota in de Noordzee maakt Nederland aanspraak op twee derde van de in totaal 48 visquota. En het grootste deel hiervan betreft vissoorten die vissers vaak rekenen als “bijvangst”, ondanks dat zij deze evenzeer verkopen. Daarnaast maakt Nederland aanspraak op 25 visquota buiten de Noordzee, zoals in de Keltische Zee, het Engelse Kanaal, in de Baai van Biskaje en ten noordwesten van Schotland en Noord-Ierland Van alle visquota waar Nederland aanspraak op maakt die onduurzaam zijn, valt twee derde buiten de Noordzee.
* Quota boven de MSY-waarde, binnen de bandbreedte zoals beschreven in het Noordzeemeerjarenplan rekenen wij niet als duurzaam.
