Sindsdien hebben we veel aandacht besteed aan dit belangrijke onderwerp en zijn we samen met de Waddenvereniging het CleanupXL project gestart om de laatste 800.000 kilo afval uit zee op te ruimen. Er zijn inmiddels ook ontwikkelingen geweest op beleidsniveau om containerschepen veiliger te begeleiden langs de Nederlandse kust. De hoeveelheid verloren containers op zee blijkt sinds 2020 echter te zijn toegenomen, wat betekent dat er meer nodig is om dit probleem te stoppen.
Containerverlies neemt toe
Volgens de World Shipping Council is in de jaren 2020 en 2021 het gemiddelde aantal verloren containers op zee toegenomen tot 3.113 per jaar. Dit is een sterke toename vergeleken met het eerder gerapporteerde cijfer van 1.382 containers per jaar. Aannemende dat de containers gemiddeld net zo vol zijn geladen als bij de MSC Zoe, komt 3.113 verloren containers per jaar naar schatting neer op ruim 29 miljoen kilo lading dat jaarlijks als afval in zee belandt. De toename is vooral toe te schrijven aan een aantal grote incidenten.
Zo verloor containerschip ONE Apus tijdens één incident bijvoorbeeld ruim 1.800 containers in de Stille Oceaan. Omdat het cijfer gebaseerd is op gerapporteerde verliezen, zou het kunnen dat de daadwerkelijke hoeveelheid verloren containers in de praktijk nog hoger ligt. De recent verschenen cijfers tonen aan dat het onderwerp onverminderd actueel is en dat er nog een lange weg te gaan is voordat containers echt veilig over zee vervoerd worden.
Stichting De Noordzee heeft een infographic gemaakt met een analyse van de oorzaken van containerverlies en de rol van verschillende stakeholders hierbij.
Infographic: Containers overboord!
Een analyse van de oorzaken van containerverlies en de rol van verschillende stakeholders
Enkele verbeteringen
Er komt gelukkig steeds meer aandacht voor het belang van veilig containervervoer, wat er o.a. toe heeft geleid dat de Kustwacht waarschuwingen afgeeft aan containerschepen die op de routes ten noorden van de Waddeneilanden varen bij gevaarlijke weersomstandigheden en golfhoogtes. Deze waarschuwingen worden nu opgevolgd door een actieve verkeersbegeleiding voor deze routes, waardoor de kapiteins allerlei informatie krijgen waarmee ze betere beslissingen kunnen nemen. Op die manier kan het risico op containerverlies op de scheepvaartroutes ten noorden van de Waddeneilanden worden verkleind.
Wereldwijd zijn er echter weinig vorderingen die het risico op containerverlies verkleinen. Het probleem van containerverlies staat inmiddels wel op de agenda bij de Internationale Maritieme Organisatie (IMO), de organisatie die het beleid voor de scheepvaart bepaalt, maar dit heeft meestal te maken met een mogelijk gevaarlijk type lading en niet met het verlies van containers in het algemeen.
Helaas is er vaak een grote ramp nodig voordat het transport van een type lading ter sprake komt, zoals met containerschip X-Press Pearl, die in 2021 met 1.486 containers aan boord uitbrandde en zonk voor de kust van Sri Lanka. Daarbij kwam veel lading in zee terecht, inclusief enorme hoeveelheden plastic pellets, waardoor pelletvervuiling bijvoorbeeld een weg heeft gevonden naar IMO’s agenda.
Veiliger containervervoer is noodzakelijk
Uit het rapport dat de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) publiceerde na de containerramp met MSC Zoe blijkt o.a. dat extreme weersomstandigheden grote schommelingen veroorzaakten op het schip. Grote containerschepen keren vaak snel terug naar hun evenwichtsstand, waardoor constant enorme versnellingen in scheepsbewegingen plaatsvinden. Deze voortdurende krachten vergroten het risico op containerverlies. Daarnaast zitten de bovenste rijen containers alleen op de hoeken aan elkaar vast met twistlocks, die door de beschreven krachten kunnen breken. Dit biedt minder bescherming dan bij de onderste lagen, waarbij de containers ook met sjorstangen en spanschroeven worden vastgezet.
Het beter vastzetten (sjorren) van containers is noodzakelijk, aangezien stapels containers (tot wel 10 rijen hoog boven het schip) bij containerrampen regelmatig als dominostenen omvervallen. In de praktijk blijkt het lastiger om de hoogste lagen containers goed vast te zetten, dus het is ook van belang om vraagtekens te zetten bij de ongeremde groei van containerschepen. Dit lijkt vooralsnog geen actueel onderwerp te zijn binnen de IMO. Containerschepen blijven groeien in maximumformaat en havens doen hun best om de grootste containerschepen te kunnen blijven ontvangen, ook al betekent dit bijvoorbeeld dat ze door de Westerschelde moeten varen. Deze ongeremde groei van containerschepen heeft, naast het vergrote risico op containerverlies, nog veel andere negatieve effecten.
“Het aantal verloren containers op zee is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Dit bevestigt dat nieuwe veiligheidsmaatregelen dringend noodzakelijk zijn.”
Er zijn ook andere ontwikkelingen die de veiligheid van het containervervoer in gevaar brengen. Containers worden tegenwoordig voor recordprijzen vervoerd, wat leidt tot enorme winsten voor de grote rederijen. Dit maakt het aantrekkelijker om snel te varen, wat ten eerste meer luchtemissies en onderwatergeluid veroorzaakt.
Ten tweede worden eventuele gevaarlijke weersomstandigheden waarschijnlijk niet afgewacht in verband met het strakke vaarschema, wat een vergroot risico op containerverlies kan betekenen. Omdat elke container momenteel veel waard is, bestaat ook de kans dat containers in een verslechterde staat langer gebruikt worden dan verantwoord, wat tevens het risico op containerverlies zou kunnen vergroten. Daarnaast zijn de hoge containerprijzen reden voor verschillende rederijen om containers te vervoeren op de luiken van hun bulkschepen. Dit type schip is niet ontworpen om containers te vervoeren, wat betekent dat geïmproviseerde systemen ervoor moeten zorgen dat de containers op hun plek blijven. Dit is een risico.
Belanghebbenden informeren
De OVV heeft de internationale maritieme sector opgeroepen om het voortouw te nemen in het opstellen van veiligheidseisen en het innoveren van containertransport om ladingverlies te minimaliseren. De ontwikkeling van regelgeving in de IMO verloopt traditioneel gezien traag en er lijkt wereldwijd nog weinig progressie geboekt op basis van deze aanbevelingen.
Stichting De Noordzee brengt het onderwerp in de tussentijd op andere manieren onder de aandacht, bijvoorbeeld door het informeren van onze achterban en verschillende belanghebbenden in het containervervoer. De partijen die te maken hebben met containervervoer hebben immers in verschillende mate de mogelijkheid om het belang van het onderwerp aan te kaarten binnen hun eigen bedrijf en bij hun commerciële partners.
Door middel van een infographic hebben we het probleem inzichtelijk gemaakt en een korte beschrijving gegeven van verschillende actoren. De infographic is hieronder toegevoegd. Het document zal gebruikt worden als achtergrondinformatie bij de gesprekken met belanghebbenden in het containertransport, maar dient ook als algemeen informerend document over het onderwerp en de noodzaak om containerverlies te voorkomen.
Download de infographic
Infographic: Containers overboord!
Een analyse van de oorzaken van containerverlies en de rol van verschillende stakeholders