Tijdens verschillende sessies brachten onze projectleiders Eline van Onselen en Pim Somers inzichten over mitigatie en monitoring van ecologische effecten onder de aandacht. Ook presenteerde programma De Rijke Noordzee de toolbox voor natuurversterking in windparken.
Verantwoorde waardeketen: meer dan ambitie alleen
Windenergie heeft impact die verder reikt dan de Noordzee: van het mijnen van grondstoffen tot recycling van turbineonderdelen. Tijdens de sessie “Sourcing materials and components sustainably” werd benadrukt dat echte duurzaamheid begint bij internationale due diligence. Daarbij is het volgen van de zes OESO-stappen essentieel om mensenrechten, arbeidsomstandigheden en milieu-impact in de keten te borgen.
Hoewel initiatieven zoals het WindEurope–EcoVadis partnerschap (EcoVadis, WindEurope – ‘Wind Energy Initiative’) hoopgevend zijn, ontbreekt het bij industrie nog vaak aan consistente data en heldere normen. NGO’s en overheden wezen op het belang van bindende afspraken. Multistakeholder initiatieven als het Nederlandse IMVO Convenant voor de Hernieuwbare Energiesector (Hernieuwbare energie | IMVO-convenanten) zijn belangrijk om samen te werken naar verantwoorde waardeketens. Transparantie en meetbaarheid zijn cruciaal: “Wat je niet meet, kun je niet verbeteren.”
Strategische internationale aanpak: “We need courage”
De OCEaN (Offshore Coalition for Energy and Nature) side event legde de nadruk op strategische, regionale planning. Daarbij is het cruciaal om de gezamenlijke impact in het Noordzeebasin in beeld te brengen, beleidsaanpakken van lidstaten te harmoniseren en natuur, mensen en infrastructuur te verbinden in één integrale visie. Het was een duidelijke oproep tot moed: “We need courage.”
Duurzaam van ontwerp tot ontmanteling
In de sessie “Sustainability from design to decommissioning” werd duidelijk dat duurzaamheid niet stopt bij installatie. Er is meer aandacht nodig voor ecologisch verantwoorde keuzes aan het einde van de levensduur van windparken. Onderzoek uit Duitsland (SeeOff) liet zien dat gedeeltelijke ontmanteling in sommige gevallen minder milieuschade oplevert dan volledige verwijdering, terwijl circulariteit grotendeels behouden blijft. De boodschap was duidelijk: ontwerpkeuzes moeten al vroeg rekening houden met ecologische impact bij ontmanteling. Standaardisatie en beleidsruimte voor gedeeltelijke verwijdering zijn noodzakelijk om ecologische waarde te behouden of te versterken. Het einde van een turbine hoeft geen einde voor de natuur te betekenen, maar juist een nieuw begin.
Een gedeeld Noordzeenet met oog voor natuur
De energietransitie vraagt om internationale samenwerking. De Offshore TSO Cooperation (OTC) presenteerde ambitieuze plannen voor een grensoverschrijdend netwerk van windparken (Expert Paper III Offshore TSO Cooperation). Dit levert grote kostenbesparingen op. Echter zou het plan ook kansen moeten bieden voor gezamenlijke ecologische afwegingen. Iets wat nu nog niet duidelijk in de OTC publicatie naar voren komt. De aanlanding van stroom moet gebeuren op een manier die natuurversterking mogelijk maakt en negatieve ecologische impact
Belangrijke take-aways
- Windenergie en natuur kunnen en moeten hand in hand gaan.
- Voorspelbaarheid en stabiliteit zijn ook cruciaal voor natuur en een effectieve ecologische inpassing van wind op zee.
- Natuur moet een uitgangspunt zijn in ruimtelijke planning en de strategische uitrol van wind op zee.
- Internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen is onmisbaar om de hele waardeketen duurzaam te maken.
- Gezamenlijke ecologische afwegingen binnen het Noordzeebasin versterken zowel de energietransitie als de natuur.
De Noordzee is een gedeeld ecosysteem. Windmolens zijn cruciaal voor de klimaattransitie, maar moeten ook bijdragen aan een robuuste, gezonde natuur. Alleen zo maken we duurzame energie écht toekomstbestendig.