Laat de Noordzee niet de dupe worden van Brexit

Sinds het Verenigd Koninkrijk in 2016 stemde om de EU te verlaten, wordt vurig onderhandeld over de nieuwe onderlinge verhoudingen. Vanaf het begin is visserij een heikel punt geweest in de onderhandelingen.

Dit geldt zeer sterk voor de Nederlandse visserij, omdat zij zo’n 40 procent ¹ van hun vis vangen in Britse wateren. Het verliezen van deze visgronden zou een grote economische klap betekenen. Voor de Noordzee bestaat het risico dat de natuur vergeten wordt in de strijd om de vangstrechten en dat er een ‘race to the bottom’ ontstaat waarin principes van duurzaam beheer overboord gaan.

Na de scheiding van het VK en de EU moeten zij nieuwe afspraken maken over hun grootste gemeenschappelijke ‘eigendom’: de Noordzee. En omdat je nu eenmaal geen muur dwars door de zee kunnen bouwen, zullen zij naast een goede omgangsregeling, afspraken moeten maken over de beste zorg.

Voor visserij betekent dit dat er afspraken gemaakt moeten worden welk percentage van de commercieel te vangen vissen door EU-landen gevangen mag worden en welk percentage door de Britten. De insteek van beide zijden is dat ze het zo goed mogelijk willen doen voor ‘hun’ vissers, maar de hoeveelheid vis in de zee is niet oneindig. Op dit moment zijn de vispopulaties in de Noordzee redelijk gezond. 63 procent van de commercieel interessante Noordzeesoorten wordt op duurzaam niveau bevist en gemiddeld gezien daalt de visserijdruk en komt er ieder jaar genoeg jonge vis bij om de populaties gezond te houden.

Dit wil echter nog niet zeggen dat verbetering niet nodig is. Met soorten als kabeljauw, schelvis, wijting en makreel gaat het niet goed en zijn herstelmaatregelen nodig. Consequent visserijbeheer op basis van wetenschappelijk advies is nodig om alle visbestanden op gezond niveau te krijgen.

In het Europees Gemeenschappelijk Visserijbeleid staan duidelijke doelen beschreven met betrekking tot de duurzaamheid van de visserij, het gebruik van de ecosysteembenadering, het voorzorgsprincipe en maximale duurzame oogst. De beschreven doelen dienen hierbij niet als wensenlijstje, maar vormen een verplichting waaraan alle EU-lidstaten zich dienen te houden. Het vertrek van het VK doet hier niets aan af.

De EU heeft natuurherstel hoog op hun politieke agenda staan, met name door het aannemen van Europese Green Deals en de Biodiversiteitsstrategie. Beide bevatten ambitieuze doelen om ecosystemen te herstellen een duurzame toekomst te leveren voor Europese industrieën. Het VK verklaart dat zij na Brexit een “wereldleider” willen worden op het gebied van duurzaam visserijbeheer. De vraag is nu in hoeverre beide partijen dit kunnen waarmaken nadat zij op 1 januari 2021 officieel uit elkaar gaan. De “fisheries bill” die vorige maand is aangenomen in het Britse parlement bevat vrijwel geen harde beschermingsmaatregelen en Europese visserijministers hameren er herhaaldelijk op dat er na Brexit een gelijk speelveld moet zijn voor alle vissers.

Momenteel voert onzekerheid de boventoon. Het is afwachten of er een overeenkomst gesloten zal worden en wat deze dan zal inhouden. Maar duidelijkheid zal nu snel moeten komen, want eind dit jaar zullen er linksom of rechtsom afspraken gemaakt moeten zijn om de goede orde te bewaren. Onder deze tijdsdruk schuilt het gevaar dat er minder rekening zal worden gehouden met duurzaamheidsoverwegingen. Hier heeft de zee geen boodschap aan.

Als we één ding geleerd hebben van 30 jaar Europees visserijbeleid is het dat goed, duurzaam beheer zelfs in een toenmalig ernstige overbeviste zee als de Noordzee voor herstel kan zorgen. Juist op dit cruciale moment is het belangrijk dat leiderschap wordt getoond en dat de belangen van de Noordzee voorop worden gesteld. Samen moeten de EU en het VK vooruit voor het behoud van een gezonde, rijke zee die ons kan voorzien van voedsel. De elementen van goedwerkend visserijbeheer staan al beschreven. Wij kijken ernaar uit dat deze zullen worden behaald en behouden, zodat we straks kunnen spreken van een volledig duurzame visserij in alle Europese zeeën.