Laat de wetenschap leidend zijn bij de beslissing over pulsvisserij - Stichting De Noordzee

Opinie 14-1-2019 | Christien Absil, directeur Good Fish Foundation, Floris van Hest, directeur Stichting De Noordzee en Irene Kingma, directeur Nederlandse Elasmobranchen Vereniging

Zijn jullie voor of tegen de pulsvisserij? Die vraag krijgen wij voortdurend sinds het Europees Parlement eerder dit jaar voor een algeheel verbod op deze Nederlandse visserijmethode stemde. Het lijkt een simpele ja-nee vraag maar het antwoord is niet zo eenvoudig. Onze steun voor pulsvisserij staat of valt bij goed wetenschappelijk onderzoek naar de mogelijke negatieve effecten, en daarvan worden de resultaten pas eind 2019 verwacht.

Is pulsvissen dé oplossing voor verduurzaming van de visserijsector zoals de Nederlandse vissers zeggen? Of hebben Franse milieugroepen gelijk en brengt vissen met elektriciteit juist onherstelbare schade toe aan de flora en fauna onder water? We weten het niet, want het is nog niet goed onderzocht. Toch dreigt nu vanuit Europa het doek te vallen voor deze innovatieve vistechniek. Het debat is vertroebeld en gepolitiseerd geraakt, op een manier die niets meer te maken heeft met de techniek zelf.

De pulsvistechniek maakt gebruik van stroomstootjes waarmee platvissen van de zeebodem worden opgeschrikt, waarna ze in een sleepnet kunnen worden opgevangen. Een van de voordelen is dat de zeebodem veel minder wordt omgewoeld dan bij andere vormen van bodemvisserij; de traditionele boomkor sleept bijvoorbeeld met zware kettingen over de bodem, wat het ecosysteem veel meer verstoort. Ook is het vistuig van de pulsvisserij lichter, waardoor het brandstofverbruik afneemt.

Aan de andere kant leven er veel vragen over de risico’s van de puls. Kan langdurige blootstelling aan elektriciteit het bodemleven aantasten? En hoe reageren de vissoorten die gevoelig zijn voor elektriciteit erop? Zo gebruiken haaien en roggen elektriciteit om op voedsel te jagen; zullen zij er schade van ondervinden?

Eeuwig zonde
Die onzekerheid gekoppeld aan het onderbuikgevoel van veel mensen dat de combinatie van water met elektriciteit levensgevaarlijk is, had effect: in januari 2018 sprak het Europees Parlement zich uit voor een totaalverbod op pulsvissen. Dit tot grote ontzetting van de Nederlandse vissers, voor wie een miljoenenstrop dreigt.

Toch kwam het Europese besluit niet uit de lucht vallen. Vissen met elektriciteit is namelijk verboden, en de Nederlandse vissers maken gebruik van een tijdelijke ontheffing bedoeld voor experimenten. Die was bedoeld voor vijf procent van de kottervloot, mits de vissers zouden meewerken aan onderzoek naar de effecten ervan.

Door een intensieve Nederlandse lobby kreeg vervolgens één op de drie schepen een ontheffing en sloeg de Nederlandse kottervloot fanatiek aan het pulsvissen. De vissers en de overheid gokten dat het met dat aanvullende onderzoek wel zou loslopen, de Europese Commissie liet alles immers op zijn beloop gaan en stelde geen vragen. In de tussentijd verdienden de vissers goed geld aan het pulsvissen, een exercitie die bovendien deels werd gesubsidieerd met Nederlands en Europees overheidsgeld.

Inmiddels is de kwestie pulsvisserij in een kafkaësk Europees proces beland

En dat onderzoek? Daar kwam bijzonder weinig van terecht. Pas toen er kritiek begon te komen van de Franse vissers en andere EU-landen lastige vragen gingen stellen, werd uiteindelijk samen met Wageningen Marine Research een grootschalig onderzoeksproject opgezet. Maar de resultaten daarvan worden eind 2019 verwacht en inmiddels zijn we beland in een kafkaësk Europees proces. Er is nog een kans dat een deel van de vergunningen overeind blijft, maar dat er klappen gaan vallen is evident en de kans bestaat dat de techniek volledig wordt verboden, en er dus ook geen onderzoek meer kan worden gedaan.

Dat zou eeuwig zonde zijn. Juist in de oceanen waar de belangen van natuur en visserij soms haaks op elkaar lijken te staan zouden besluiten moeten worden genomen op basis van het best beschikbare wetenschappelijk bewijs. Zoals de overheid verplicht is de wetenschap te volgen bij het vaststellen van de jaarlijkse vangstquota voor vis, zo kan de wetenschap ons ook uitsluitsel geven over de merites van het pulsvissen. Voor de hoognodige verduurzaming van de visserijsector moeten we investeren in innovatie, en in onderzoek daarnaar.

Politici zouden op zijn minst de resultaten moeten afwachten van het grote onderzoeksproject dat volgend voorjaar wordt afgerond voordat een onomkeerbaar besluit wordt genomen over pulsvisserij. Het schept een bijzonder slecht precedent als een mogelijk duurzame techniek wordt afgeschreven op basis van onderbuikgevoelens.

Christien Absil, directeur Good Fish Foundation, Floris van Hest, directeur Stichting De Noordzee en Irene Kingma, directeur Nederlandse Elasmobranchen Vereniging.

Lees hier de opinie in het Financieel Dagblad. 


 Op de hoogte blijven? Volg ons op FacebookTwitter en Instagram. Of schrijf je in voor onze nieuwsbrief.