Een van de grootste problemen met vervuiling in de Noordzee is onzichtbaar: onderwatergeluid. Sinds de jaren vijftig is er jaarlijks een verdubbeling te zien in de hoeveelheid onderwatergeluid. Veel zeedieren hebben daar last van. Daarom ontwikkelt en test Stichting De Noordzee maatregelen om geluidsoverlast onder water tegen te gaan. Dit doen we in het Europese project DEMASK dat dit jaar van start ging. Begin april kwamen acht partners uit alle hoeken van de Noordzee naar Zandvoort voor de aftrap van dit project.
Stilte bestaat niet in zee. Sterker nog, op veel plekken is het zo’n lawaai dat je er horendol van zou worden. En het wordt steeds drukker op de Noordzee, terwijl het al één van de drukst bevaren zeeën ter wereld is. Onder andere windparken op zee zorgen voor extra geluidsoverlast, zowel in de bouw als wanneer ze draaien. De laatste tientallen jaren is de hoeveelheid continu onderwatergeluid, zoals voortdurend draaiende windturbines en scheepsmotoren, enorm toegenomen. Zeedieren zoals vissen, mosselen en zeezoogdieren hebben daar last van. Het stoort ze bij het navigeren, het zoeken naar voedsel, bij communicatie met soortgenoten en bij het vinden van een geschikte partner.
Gevolgen voor dieren, soorten en het ecosysteem
Op land blijkt dat bijvoorbeeld koolmezen door geluidsoverlast minder jongen krijgen. En dat heeft dan weer invloed op de populatie én op het hele ecosysteem. In het water is er over de gevolgen van geluidsvervuiling nog veel minder bekend. Maar het is duidelijk dat ook zeedieren verstoord worden en hun gedrag moeten aanpassen. Zo wordt bij sommige schelpdieren verminderde voortplanting gezien door geluidsoverlast. Zeezoogdieren zoals de bruinvis kunnen doof worden door harde geluiden. En wist je dat bepaalde vissoorten zingen? Ze doen dat om een partner te vinden. Dus als er zoveel lawaai is dat niemand hen hoort, dan blijven ze alleen. Dat heeft gevolgen. Niet alleen voor de populatie van de vissoort zelf, maar voor het hele ecosysteem. Geluidsvervuiling zorgt er dus voor dat diersoorten kunnen uitsterven en dat ecosystemen uit balans raken.
Samen voor minder geluidsvervuiling zorgen
Stichting De Noordzee maakt zich zorgen over de opeenstapelende gevolgen van onderwatergeluid en wil de geluidsoverlast onder water terugdringen. Daarom werken we samen met andere partijen rondom de Noordzee in het Europese project DEMASK. Dit project duurt drie jaar en wordt aangevoerd door Rijkswaterstaat. Met wetenschappelijke instituten, overheden en natuurorganisaties uit Nederland, België, Duitsland en Zweden werken we aan het ontwikkelen en testen van maatregelen om geluidsoverlast onder water tegen te gaan. Bovendien betrekken we stakeholders uit betrokken landen, zoals de scheepvaart, visserij en energiesectoren.
Wat gaan we doen
In het eerste jaar van DEMASK speelt Stichting De Noordzee een belangrijke rol in het opstellen van beleidsscenario’s door middel van rondetafelgesprekken met wetenschappers, beleidsmakers en de industrie. Samen onderzoeken we deze scenario’s op uitvoerbaarheid. Daarnaast wordt er een inventarisatie gemaakt van mariene diersoorten die gevoelig zijn voor onderwatergeluid en wordt er een methode opgesteld om uit deze lijst indicatorsoorten te selecteren: soorten aan de hand waarvan we het beste de gevolgen van onderwatergeluid kunnen monitoren. Hieraan werken twee mariene ecologen van Stichting De Noordzee mee. Vervolgens zal onder andere TNO de gevolgen van de geselecteerde beleidsscenario’s op de indicatorsoorten doorrekenen. Tot slot is communicatie over de impact van onderwatergeluid een belangrijk component van DEMASK, waarbij Stichting De Noordzee het voortouw neemt. Gedurende het meerjarige project zullen er onder meer op onze website met enige regelmaat updates verschijnen over het verloop en de uitkomsten van het project.