Nieuwe ZeeWijzer geeft de Noordzee een stem

Kjeld Werther en Mei Nelissen, twee jonge oceaanwetenschappers, namen het initiatief voor de nieuwe ZeeWijzer die vandaag wordt gelanceerd. Ze willen kiezers laten zien wat politieke partijen van plan zijn met onze zeeën en oceanen. En hopen zo dat de bescherming van zeeën en oceanen hoger op de politieke agenda komt.

Het belang van een gezonde zee
Wetenschappers roepen al decennia dat zeeën en oceanen beter beschermd moet worden, omdat zij cruciaal zijn voor al het leven op aarde. Ze beslaan ruim 70% van de aarde, slaan een kwart van de wereldwijde CO₂-uitstoot op, reguleren het klimaat, leveren voedsel en schone energie, en zijn het thuis van duizenden soorten. Het lijkt vanzelfsprekend om zuinig te zijn op onze zeeën en oceanen. Toch laten politieke partijen dat lang niet allemaal blijken.  

In aanloop naar de verkiezingen op 29 oktober werd al meerdere keren duidelijk hoe kwetsbaar onze zeeën zijn: mislukte VN-toppen over plastic, miljoenen tonnen nanoplastics in de Noord-Atlantische Oceaan, het uitblijven van een meerderheid en de moeizame ratificatie van het Vollezeeverdrag illustreren een nonchalante omgang met ons grootste natuurgebied. Waar landen om ons heen het verdrag inmiddels hebben bekrachtigd, blijft Nederland achter. Dit jaar nog stemde de Tweede Kamer tegen de uitvoering van het Vollezeeverdrag.

Zeeën en oceanen in de verkiezingsprogramma’s
In veel partijprogramma’s krijgt de zee vooral aandacht als plek om de energietransitie te verwezenlijken, maar nauwelijks als levend ecosysteem dat bescherming verdient. De ZeeWijzer laat zien welke beleidskeuzes bepalend zijn voor een gezonde zee en wat politieke partijen op die thema’s van plan zijn. Opvallende onderwerpen zijn onder meer watervervuiling, waar vrijwel alle partijen maatregelen tegen willen nemen, en bodemverstorende visserij, waarvoor wetenschappers pleiten voor een verbod in beschermde natuurgebieden, maar waar weinig partijen concrete plannen voor hebben. Andere belangrijke onderwerpen, zoals diepzeemijnbouw, komen voorlopig nauwelijks aan bod. Ook onderwaterlawaai krijgt weinig aandacht, terwijl het grote gevolgen heeft voor het onderwaterleven: dieren raken de weg kwijt of kunnen hun prooi niet vinden. 

Jonge oceaanwetenschappers begonnen de nieuwe ZeeWijzer
Initiatiefnemer Kjeld Werther, masterstudent mariene biologie, zegt: “Hoewel het steeds drukker wordt op zee en de belangenstrijd toeneemt, lijken partijen nog maar weinig oog te hebben voor de gezondheid van de zee. Dat is riskant, want we zijn afhankelijk van de zee voor onze zuurstof, voedselvoorziening en als bondgenoot in de strijd tegen klimaatverandering. De keuzes die we nu maken, bepalen hoe gezond onze zee in de toekomst zal zijn. Gelukkig zijn er ook partijen die goede punten in hun verkiezingsprogramma hebben opgenomen, dat laten we ook zien.”  

Oceaanwetenschapper en mede-initiatiefnemer Mei Nelissen (PhD student, Department of Ocean Systems, NIOZ Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee) benadrukt: “Een gezonde zee is essentieel om klimaatverandering tegen te gaan. Verzuring, opwarming en vervuiling ondermijnen het vermogen van de oceaan om CO₂ op te slaan en het klimaat te reguleren. De biodiversiteit neemt af, stromingen veranderen en natuurlijke functies raken verstoort. Het komende kabinet moet nu kiezen voor sterke bescherming van onze zeeën, want alleen zo behouden we deze onmisbare bondgenoot in de strijd tegen de klimaatcrisis.”