Op elke 100 meter strand vinden we 12 ballonnen. Dieren zien ze aan voor voedsel. Ook raken ze verstrikt in de ballonlinten, soms met dodelijke gevolgen. Samen kunnen we ervoor zorgen dat dit niet meer gebeurt. Vandaag is het jaarlijkse congres van de Koninklijke Bond van Oranjeverenigingen. Tijdens Koningsdag laten veel verenigingen nog grootschalig ballonnen op. Vorige maand stuurden wij de Bond daarom onderstaande brief, waarin we oproepen haar leden te vragen om te stoppen met het oplaten van ballonnen en zich aan te sluiten bij het groeiend aantal Oranjeverenigingen, gemeenten, organisaties en bedrijven dat afziet van ballonoplatingen en ballonwedstrijden. Zo zorgen we samen voor een schoon strand en een afvalvrije Noordzee!
Koninklijke Bond van Oranjeverenigingen
Kerkweg 11
4424 NJ Wemeldinge
Utrecht, 1 september 2017
Betreft: Standpunt ballonoplatingen Oranjebond
Geachte heer D.H.J. Steenks,
In de recent uitgezonden NOS tv-reportage “Ballonnen oplaten is feestelijke traditie, maar slecht voor het milieu” zijn Stichting De Noordzee en de Koninklijke Bond van Oranjeverenigingen geïnterviewd over het oplaten van ballonnen. Vervolgens hebben we contact met u gehad en van u vernomen dat ballonoplatingen tijdens de komende bestuursvergadering van de Oranjebond op de agenda staan. Met deze brief willen we ballonoplatingen en de negatieve gevolgen voor het milieu opnieuw bij u onder de aandacht brengen en u op de hoogte stellen van signalen die wij ontvangen vanuit de maatschappij.
Sinds 2014 voeren Plastic Soup Foundation, Stichting De Noordzee en Vereniging Kust & Zee gezamenlijk de campagne “Die Ballon Gaat Niet Op”. De campagne beoogt het bewustzijn over de gevolgen van ballonnen in het milieu te vergroten. Daarnaast worden gemeenten, bedrijven en maatschappelijke organisaties aangespoord te stoppen met milieuvervuilende ballonoplatingen. In de afgelopen jaren zijn veel gemeenten, scholen, bedrijven en Oranjeverenigingen gestopt met het oplaten van ballonnen op Koningsdag. Dit juichen wij van harte toe.
Toch zijn er nog altijd veel ballonnen die op Koningsdag worden opgelaten. Geen enkele ballon verdwijnt zomaar, elke ballon komt uiteindelijk ook weer ergens naar beneden en belandt in het milieu. Hierdoor wordt de natuur onnodig aangetast en vervuilt het de zee en onze stranden.
Nederland heeft een mooie traditie van feesten en feestvieren, met als één van de hoogtepunten Koningsdag. Juist onze koning Willem Alexander heeft zich jarenlang met veel passie ingezet voor duurzaam waterbeheer en het ontwikkelen van een circulaire economie waarin we duurzaam omgaan met onze grondstoffen. Het oplaten van ballonnen passen hier niet bij. Er zijn voldoende en zeer feestelijke alternatieven die een groen, duurzaam en trots Oranjegevoel uitdragen. Massale ballon oplatingen zijn niet meer van deze tijd.
Hieronder hebben we enkele feiten met betrekking tot de gevolgen van ballonnen in het milieu samengevat. Daaronder een overzicht van diverse signalen die we als milieuorganisaties hebben ontvangen vanuit de maatschappij.
Ballonnen in het milieu – de feiten op een rij
- Ballonnen staan in de Top 5 meest gevonden afvalitems op de Nederlandse Noordzeekust: gemiddeld 12 ballonnen per 100 meter strand[1];
- Begin dit jaar werden er tijdens een schoonmaak actie op Terschelling ruim 1000 ballonnen en linten gevonden[2];
- Ballonnen behoren tot de top 5 meest dodelijke afvalitems[3];
- Dieren kunnen verstrikt raken in de ballonlinten en daardoor sterven;
- Dieren zien ballonresten aan voor voedsel wat hun maagdarmstelsel kan blokkeren waardoor ze omkomen van de honger.
- Er worden per jaar ongeveer 1 miljoen ballonnen opgelaten in Nederland (Bron: TNO – Verdiepend onderzoek ballonnen in het mariene milieu, 2016)[4];
- Naar schatting komt 26% (ongeveer 260,000) daarvan in zee terecht komen;
- 37% van de ballonnen eindigt in Duitsland, 23% in de Noordzee (dus de overige 3% in andere zeeën).
- Veel organisaties kiezen uit milieuoverwegingen tegenwoordig voor ‘biologisch afbreekbare’ ballonnen. Deze zijn echter volgens de Universiteit Wageningen geen oplossing voor het probleem van ballonnen in de natuur[5].
Signalen uit de maatschappij
- De NOS-reportage waarin Stichting De Noordzee en de Oranjebond zijn geïnterviewd heeft op de Facebookpagina van Stichting De Noordzee ruim 500.000 mensen bereikt en werd meer dan 12.000 keer gedeeld.
- Dit geeft aan dat steeds meer mensen zich zorgen maakt over ballonnen die in het milieu terechtkomen.
- De Facebookpagina “Die ballon gaat niet op” heeft bijna 5.000 trouwe en actieve volgers.
- Toen 3FM Serious Request op 24 december 2016 ballonnen op wilde laten, stuurde Die Ballon Gaat Niet Op een brief en vroegen we onze volgers via Facebook en Twitter om in actie te komen. We bereikten binnen een uur meer dan 100.000 mensen en de ballonnenactie werd binnen hetzelfde uur afgeblazen.
- Supermarktketen Jumbo beloofde de Plastic Soup Foundation 20 maart 2015 om geen ballonnen meer op te laten en stopten begin dit jaar met het uitdelen van feestballonnen aan kinderen. Nu worden er papieren vlaggetjes uitgedeeld.
- In 2015 heeft KIMO International (vereniging van kustgemeenten) een internationale resolutie aangenomen waarbij gemeenten in Noordwest-Europa worden opgeroepen om geen ballonnen meer op te laten.
- Veel gemeenten zijn in 2015 gestart met een actief ontmoedigingsbeleid ten aanzien van het oplaten van ballonnen. Dat gebeurt onder meer via de evenementenvergunning of bijvoorbeeld leden van B&W die niet komen naar evenementen met een ballonoplating.
- Van de 305 Oranjeverenigingen waarvan bij ons bekend is dat ze ballonnen oplaten, zijn er sinds 2014 69 hiermee gestopt. De Plastic Soup Foundation stuurde dit jaar naar 209 Oranjeverenigingen een brief met het verzoek geen ballonnen op te laten op Koningsdag. Daarvan gaven er 46 een positieve reactie.
- In 2014 heeft De Tweede Kamer een motie aangenomen die gemeenten oproept actief het oplaten van ballonnen te ontmoedigen.
Nederland is wereldwijd één van de koplopers als het gaat om afvalmanagement en het ontwikkelen van een circulaire economie. Uw organisatie kan hieraan bijdragen door te stoppen met het oplaten van ballonnen en te kiezen voor duurzame alternatieven.
De ondertekenaars van deze brief vragen daarom de Koninklijke Bond van Oranjeverenigingen om actie te ondernemen en het standpunt rondom ballonoplatingen te verscherpen. We roepen u op uw leden te vragen om te stoppen met het oplaten van ballonnen en u aan te sluiten bij het groeiend aantal Oranjeverenigingen, gemeenten, organisaties en bedrijven dat afziet van ballonoplatingen en ballonwedstrijden. Zo zorgen we samen voor een schoon strand en een afvalvrije Noordzee.
Met vriendelijke groet,
Namens Die Ballon Gaat Niet Op en KIMO Nederland & België
Stichting De Noordzee, Floris van Hest
Plastic Soup Foundation, Maria Westerbos
Kust & Zee, Robert Steenbergen
KIMO Nederland & België, Robert te Beest