Vandaag vindt het Algemeen Overleg van de vaste Kamercommissie Verkeer & Waterstaat in de Tweede Kamer plaats. Eén van de belangrijkste onderwerpen die op de agenda staat is de Beleidsbrief Duurzame Zeehavens, Zeehavens als draaischijven naar duurzaamheid, opgesteld door het ministerie van V&W. De veelbelovende titel van de nota wordt niet waargemaakt, vindt Stichting De Noordzee. De kansen, die zeehavens bieden om daadwerkelijk de zeescheepvaart te verduurzamen en daarmee het zeemilieu te beschermen, worden onvoldoende benut.
De zeescheepvaart is zeer internationaal georiënteerd. Uit cijfers van de Internationale Maritieme Organisatie van de Verenigde Naties blijkt dat bijna 70% van alle schepen onder een vlaggenstaat van buiten de Europese Unie vaart. De scheepvaart sector is gebonden aan internationale regels en beleid, waaraan Nederland zich logischerwijs niet aan kan – en wil – onttrekken. Op milieugebied blijft de internationale scheepvaart achter bij de ontwikkelingen op het Europese vasteland. Denk aan milieuproblemen als luchtvervuiling (CO2 en zwavel uitstoot) en marien afval.
Sturen vanuit de haven
Toch kan de Nederlandse overheid wel degelijk invloed uitoefenen op de internationale scheepvaart. Dé plaats waar de Nederlandse overheid grip kan hebben op de milieuprestaties van zeeschepen is in de havens. Een voorbeeld is het instellen van hoger havengeld voor de grootste vervuilers. Zeeschepen betalen havengeld wanneer ze een haven aandoen. De hoogte van dit bedrag wordt bepaald door onder meer de lengte en de tonnage, maar de milieuprestatie van een schip speelt daarbij geen enkele rol. De overheid zou Nederlandse havens kunnen verplichten om vervuilende schepen meer havengeld te laten betalen dan schonere.
Marien afval blijft onopgelost
Een belangrijk onderdeel dat onderbelicht blijft in de beleidsbrief is marien afval, dat voor een belangrijk deel afkomstig is van de scheepvaart. Uit verschillende onderzoeken* blijkt dat de hoeveelheid afval in het milieu sinds eind jaren negentig nauwelijks afneemt. Schepen kunnen dit afval tegen een vergoeding afgeven in de havens, maar helaas komt het nog regelmatig voor dat afval in de zee verdwijnt. Vooral plastics en ladingresten vormen een bedreiging voor het milieu.
Een haven kan een strenger beleid voeren, zodat zeeschepen beter met hun afval omgaan. Denk aan duurzaam inkopen, efficiënt afval inzamelen, streng handhaven, prikkels invoeren voor schepen met een goed afvalmanagement aan boord.
Deze aspecten missen in de beleidsnota van het ministerie van V&W. V&W steunt het initiatief van de havens om een index voor schone schepen te ontwikkelen, maar afval maakt hier geen deel vanuit. Stichting De Noordzee vindt dat de Nederlandse overheid een strenger beleid moet voeren, zodat zeehavens ook écht verduurzamen. De kans om vanuit de havens te sturen op de internationale zeevaart wordt onvoldoende benut.
* Fulmar Litter EcoQO Monitoring in the North Sea results to 2006, Wageningen Imares, 31 mei 2008 en OSPAR Pilot project on Monitoring Marine Beach Litter, OSPAR Commission, 2007
Stichting De Noordzee wil meer aandacht voor milieu in havenbeleid V&W
leestijd: < 1 minuut