Zeeschepen varen vaak op zware stookolie, dat te veel zwavel bevat voor de huidige milieunormen. Om toch aan die milieunormen te voldoen hebben veel zeeschepen zwavelfilters, zogenoemde ‘scrubbers’, geïnstalleerd. Deze halen de zwavel uit de uitlaatgassen, wat leidt tot minder zwaveluitstoot naar de lucht. Door middel van zeewater wordt de zwavel uit de uitlaatgassen ‘gewassen’. Er blijft daarna echter vervuild water over, wat doorgaans in zee wordt geloosd. Dit heeft schadelijke gevolgen voor de Noordzee.
Zware metalen
De meeste scrubbers, ruim 80 procent, zijn ontworpen om het afvalwater direct in zee te lozen. Dat is kwalijk, want naast het zwavel bevat dit afvalwater ook vaak kankerverwekkende stoffen en zware metalen; een direct gevolg van de stoffen die in de zware stookolie zitten. Volgens Maarten Verdaasdonk, scheepvaartexpert bij Stichting De Noordzee, wordt het probleem nu alleen verlegd in plaats van opgelost: “Het komt nu niet meer in de lucht, maar in het water. Dit moet stoppen.”
Energietransitie
De afgelopen maanden is door een internationale coalitie van milieuorganisaties, waar Stichting De Noordzee onderdeel van is, een voorstel opgesteld om het gebruik van deze in de praktijk vervuilende scrubbers te verbieden. Dit voorstel is vandaag voorgelegd aan de IMO, de wereldwijde maritieme organisatie, die het beleid maakt voor de scheepvaartsector.
Zo’n verbod is volgens de indieners belangrijk, omdat er jaarlijks 10 miljard ton aan vervuild scrubberwater in zeeën en oceanen belandt. Bovendien staat het voortdurende gebruik van scrubbers de energietransitie in de weg. Veel reders kunnen door een scrubber te installeren gewoon doorvaren op zware stookolie, in plaats van te investeren in schonere brandstoffen.
Vervuilende brandstof
“We willen uiteindelijk helemaal af van die zware stookolie, waarvan het gebruik dankzij de inzet van scrubbers nog steeds mogelijk is”, vertelt Maarten. “Stookolie is de smerigste brandstof die je kunt verzinnen, het ruwe restproduct van de raffinaderijen. Spul waar weinig industrieën iets mee doen, behalve de scheepvaart. Het is onverantwoord en onnodig dat deze zeer vervuilende brandstof nog steeds wordt gebruikt.”
Er zijn duurzame alternatieven, bijvoorbeeld varen op methanol, ammoniak of waterstof. Alleen wordt dat nog maar nauwelijks toegepast en vooral bij nieuwe schepen. Maar vrijwel alle bestaande schepen kunnen eenvoudig overstappen naar een minder vervuilende fossiele brandstof. Door diesel te gebruiken in plaats van zware stookolie voldoen schepen wel aan de geldende zwavelnormen. Maar diesel wordt minder gebruikt als brandstof, omdat het duurder is dan zware stookolie.
Het voorstel dat vandaag wordt ingediend, wordt volgend jaar in februari besproken tijdens de milieuvergadering van de Internationale Maritieme Organisatie in Londen.
