TBT verdrag na 40 jaar in werking - Stichting De Noordzee

We gebruiken cookies om je bezoek aan onze website zo makkelijk en persoonlijk mogelijk te maken. De cookies helpen ons om het websiteverkeer te analyseren, content en advertenties te personaliseren en ze zorgen ervoor dat je onze video’s kunt bekijken. Meer weten? Bekijk dan onze privacypagina.

TBT verdrag na 40 jaar in werking

leestijd: < 1 minuut

Vandaag is het internationale verbod op het gebruiken van de giftige stof Tributyltin (TBT) ingegaan. TBT werd veel gebruikt in scheepvaartverven ter voorkoming van aangroei op de scheepshuid. TBT bleek echter slecht af te breken in het milieu en een hormoonverstorende werking te hebben op verschillende zeedieren. Al eind jaren ’60 werden deze nadelige effecten bekend. Pas vandaag, 40 jaar later, is de stof ook echt verboden. Dit is natuurlijk veel te laat. Waarom heeft het zolang geduurd voordat er een verbod kwam op het gebruik van een voor het mariene milieu overduidelijk schadelijke stof?
Tributyltin
Tributyltin (TBT) voorkomt aangroei op de scheepshuid. Aangroei op de scheepshuid verhoogt de weerstand tijdens het varen, wat een hoger brandstofverbruik en dus hogere kosten betekent. De stof was daarom jaren lang zeer populair binnen de professionele scheepvaart.
Eind jaren ‘60 werd al duidelijk dat er ook nadelen aan het gebruik van TBT kleefden. Zeedieren, met name schelpdieren als de wulk en purperslak, kregen grote problemen met de voortplanting, doordat TBT een hormoonverstorende werking op deze dieren had. De schelpdieren werden tweeslachtig en konden zich niet meer voorplanten. In gebieden met hoge TBT concentraties, zoals in havens maar ook in bijvoorbeeld de Waddenzee, verdwenen deze dieren geheel.
Verbod
In Nederland werd het gebruik van TBT op schepen kleiner dan 25 meter al in 1990 verboden. Toch had dit praktisch geen effect op de professionele zeevaart. Verreweg de meeste zeeschepen varen onder een vlag van buiten Europa en zijn zodoende gehouden aan internationale regel- en wetgeving. Deze wetgeving wordt opgesteld door de zeevaarttak van de Verenigde Naties: de Internationale Maritieme Organisatie (IMO). De IMO had echter nog geen bindende regels opgesteld voor het gebruik van TBT.
Pas in 1988 werd een eerste aanzet gemaakt met het opstellen van een internationaal verdrag binnen de IMO, om het gebruik van deze stof te verbieden. Het duurde nog tot 2001 voordat dit verdrag in een bindend verdragsvoorstel werd omgezet.. Weer zes jaar later, op 17 september 2007 werd het verdrag door voldoende landen geratificeerd, zodat het vandaag op 17 september 2008 in werking treedt.
Waarom heeft het zo lang geduurd? Het ontbreken van alternatieven wordt vaak genoemd als reden. Toch lijkt dit niet gegrond. Een goed alternatief voor TBT was al jaren siliconenverf. De scheepshuid werd hiermee zo glad gemaakt, dat aangroei zoals algen, pokken, mossels zich niet meer op het scheepsoppervlak kunnen hechten. Een bijkomend voordeel was dat de siliconenverf de weerstand van het gehele schip verminderde en brandstof bespaard werd.

Achterhaald
De ellenlange onderhandelingsprocessen van de IMO hebben ervoor gezorgd dat de werkelijkheid het beleid inhaalde. TBT was nog steeds niet verboden, toch schakelde de scheepvaart over op het milieuvriendelijke siliconenverf. De stijgende olieprijs was hier verantwoordelijk voor. De eerst te duur bevonden siliconenverf werd omarmd, aangezien deze zichzelf terugbetaalde door de besparing op brandstof.
TBT wordt dus amper nog gebruikt. Wat is dan nog de zin van het verbod dat vandaag inging? Niet zo groot, zou je zeggen. Toch is Stichting De Noordzee blij met het verbod. Alle schepen waar ook ter wereld mogen geen TBT-houdende verven meer op hun schip hebben.
Les
Er valt een les te leren uit de geschiedenis van het TBT-verbod. Een stof die overduidelijk schadelijk is voor het leven in zee wordt pas ruim 40 jaar later verboden. Dit is natuurlijk veel en veel te laat. Het is dan ook te hopen dat nieuwe verdragen sneller tot stand komen.
Eén van de zaken die momenteel spelen is bijvoorbeeld het invoeren van CO2 emissierechten voor de zeescheepvaart. Zeeschepen vallen niet onder het Kyoto-protocol en hoeven daardoor nog geen CO2 emissies te beperken. DeIMO probeert nu een regime hiervoor op te stellen, maar de ontwikkelingen worden zwaar gefrustreerd door een aantal partijen. Het is te hopen dat we niet 40 jaar hoeven te wachten voordat er eindelijke een regeling voor emissiebeperking voor schepen komt.