Goed Noordzee-nieuws uit de politiek! De Tweede Kamer nam op 10 april een motie aan om ‘de regie over de Noordzee’ te versterken. Volgens de motie, ingebracht door D66-Kamerlid Tjeerd de Groot samen met Geurts (CDA), Dik-Faber (CU) en Weverling (VVD), zou een ‘Noordzeecommissaris’ deze taak ter hand kunnen nemen.
Als directeur van Stichting De Noordzee ben ik bijzonder blij met deze stap. De Noordzee staat aan de vooravond van een aantal ingrijpende ontwikkelingen die het gezicht van onze ‘blauwe provincie’ nog decennialang zullen bepalen. Belangrijkste factor is de snelle groei van windenergie: het aantal windparken op zee zal flink groeien, en simultaan worden de olie- en gaswinning afgebouwd. Daarnaast zullen de visserijsector en de scheepvaart stappen zetten naar verdere verduurzaming, en heeft de politiek belangrijke doelen gesteld ten aanzien van het bereiken van een schone en gezonde Noordzee die nog behaald moeten worden.
Afzonderlijk zijn dit potentieel positieve ontwikkelingen. Er kleeft echter ook een groot risico aan, waarvoor Stichting De Noordzee al geruime tijd waarschuwt. Als in deze hectische periode, met al die gelijktijdige transities, alle sectoren hun eigen belangen gaan bevechten, ontstaat er een zeeslag van jewelste. Resulterend in onzekerheid voor allen en een reëel risico dat de natuur de sluitpost wordt. Het is namelijk nu al druk op de Noordzee. Als we de huidige en toekomstige ruimteclaims van alle spelers op de Noordzee bij elkaar op tellen dan zouden we wel twee Noordzeeën nodig hebben. Daarnaast zorgen onder meer de Brexit en klimaatverandering voor extra onzekerheid. En zijn er risico’s verbonden aan een ondoordachte uitrol van windparken op zee. Als de windenergiesector onvoldoende rekening houdt met mogelijk negatieve gevolgen van de parken voor bodemdieren, vogels, vissen en zeezoogdieren, kan duurzame energie slecht uitpakken voor de Noordzeenatuur.
Gelukkig hoeft dit niet zo te zijn. En gelukkig groeit de laatste tijd het besef bij een groot deel van de belangrijke “spelers” op de Noordzee – visserij, energie, scheepvaart, overheid en natuur – dat we allemaal met grote veranderingen te maken krijgen, en dat het beter is om naar oplossingen te zoeken die voor alle partijen voordelig uitpakken. Een integrale benadering dus: wij kunnen dat in Nederland. Makkelijk zal dat niet altijd zijn maar zeker wel de moeite waard. Zo wordt namelijk niet alleen de ruimtelijke concurrentie in goede banen geleid, maar kunnen bovendien tal van unieke kansen worden benut die deze transities ons bieden.
Een voorbeeld: de nieuw aan te leggen windparken kunnen worden gebruikt als rust- en herstelgebied voor onderwaterleven. Met een paar aanpassingen in de ontwerpfase kunnen voor een fractie van de kosten van een windpark, oesterriffen worden aangelegd die het zeeleven kunnen versterken. Natuurherstel in windparken is slechts één van de vele voorbeelden van terreinen waarop de verschillende belangen op de Noordzee elkaar raken en elkaar kunnen versterken. Maar daarvoor is een goede regie nodig. En die is op dit moment niet toereikend. Het beleid over de Noordzee is verdeeld over meer dan vier ministeries. Met de motie die door de Kamer is aangenomen kunnen we nu werk maken van een echt integrale benadering die recht doet aan de complexiteit van de uitdagingen waar we op de Noordzee voor staan. Dit is zeer bemoedigend, en wij als Stichting De Noordzee blijven meewerken aan een gezonde toekomst voor de Noordzee, met een goede balans tussen menselijk gebruik en natuur. Dat ideaal is met deze motie weer een stapje dichterbij gekomen.
Floris van Hest
Directeur Stichting De Noordzee