Vele honderden vrijwilligers doen in maart en oktober onderzoek naar strandafval op de Noordzeestranden. Door dit burgerwetenschappelijke onderzoek krijgen we veel inzicht in de samenstelling en hoeveelheid strandafval. Dat helpt ons om dit afval bij de bron aan te pakken.
Meetronde maart 2024
Van 1 t/m 15 maart 2024 verrichtten burgerwetenschappers onderzoek. Op 91 locaties verdeeld over de stranden van Zeeland, Noord- en Zuid-Holland en de Waddeneilanden werden in totaal veertienduizend stuks afval gevonden. Gemiddeld is dat 309 stuks afval per 100 meter strand. Plastic, stukken hout en vispluis (vispluis is plastic materiaal om visnetten te beschermen) waren de meest voorkomende afvalsoorten.
Resultaten meetronde maart 2024
In totaal werd 4,55 kilometer strand van duin tot waterlijn volledig uitgeplozen. Een groot gedeelte van het afval bestond uit plastics, zoals te zien is in de top tien van afvalsoorten.
Opvallend voor deze meting buiten het toeristenseizoen is de hoeveelheid sigaretten en snoep-, snack- en chipsverpakkingen: afval dat direct gerelateerd is aan de hoeveelheid strandbezoekers.
Top tien afvalsoorten
- Zacht plastic (0-2,5 cm)
- Zacht plastic (2,5-50 cm)
- Vispluis
- Hout
- Hard plastic (0-2,5 cm)
- Touw en koord
- Sigarettenfilters
- Glas
- Metaal
- Snoep-, snack- en chipsverpakkingen
Aanpakken bij de bron
Stichting De Noordzee ziet dat gerichte beleidsveranderingen op lokaal, nationaal en internationaal niveau goed werken om de totale hoeveelheid afval op het strand te verminderen. “Deze data zijn voor ons cruciaal om het strandafvalprobleem aan te pakken en te meten of bestaande maatregelen effectief zijn. Met deze informatie gaan we het gesprek aan met bedrijven, de politiek en strandbezoekers,” vertelt projectleider Sebastiaan Verkade van Stichting De Noordzee. “Zo pleiten we voor beter beleid tegen zwerfafval, zoals bijvoorbeeld rookvrije stranden. Want het strand zou geen afvalbak mogen zijn.”
Regionale verschillen zijn interessant
Zeeuwse kust bovengemiddeld vervuild, vooral met nurdles
De Zeeuwse kust scoorde ruim boven het landelijke gemiddelde met 416 stuks afval per 100 meter strand. Opvallend genoeg vonden de onderzoekers op het grootste deel van de stranden (70%) zogenaamde nurdles. Op enkele plekken werden er vele duizenden aangetroffen. Deze plastic korrels zijn de basis voor de productie van bijna alle plastic producten. De plastic korrels kunnen door dieren worden aangezien voor voedsel, waardoor het zorgelijk is dat er veel van in de natuur liggen.
Zuid-Hollandse stranden: schoner dan gemiddelde, maar erg veel peuken
De Zuid-Hollandse kust scoorde onder het landelijke gemiddelde met 242 stuks afval per 100 meter strand. Opvallend is dat wel maar liefst 38% van alle gevonden sigarettenpeuken op het Zuid-Hollandse strand lag. Op één op de vier stranden troffen de onderzoekers zogenaamde nurdles.
Stranden van Noord-Holland: veel nurdles, peuken en rietjes
De Noord-Hollandse kust scoorde boven het landelijke gemiddelde met 360 stuks afval per 100 meter strand. Opvallend genoeg vonden de onderzoekers op bijna de helft (47%) van de stranden zogenaamde nurdles. Op enkele plekken werden er duizenden aangetroffen. Er werden daarnaast veel rietjes gevonden op de Noord-Hollandse stranden: 65% van het totaal aantal gevonden rietjes langs de Nederlandse kust.
Waddeneilanden: grote lokale verschillen
Op de Waddeneilanden vonden de onderzoekers gemiddeld 238 stuks afval per 100 meter strand. Minder dan het landelijk gemiddelde van 309, maar bijna net zoveel als op de Zuid-Hollandse kust. Op toeristische locaties werden veel peuken gevonden. Op één onderzoekslocatie zelfs 102 op 50 meter strand. De onderzoekers vonden ook op 40% van de stranden zogenaamde nurdles, soms met duizenden tegelijk.
Word ook burgerwetenschapper bij Meet Mee
De volgende meetronde vindt plaats van 15 t/m 29 oktober 2024. Hiervoor zoeken we nog enthousiaste vrijwilligers. Hoe meer metingen we kunnen verrichten, hoe duidelijker de data een beeld geven van het afvalprobleem op de stranden. De resultaten geven ons concrete handvatten om het afvalprobleem bij de bron aan te pakken, met effectieve maatregelen. Want we gaan ook met gemeenten in gesprek over de data om het bestaande beleid te toetsen en daar waar mogelijk te verbeteren. Als lokaal beleid goed werkt, is dat goed nieuws om te delen met andere gemeenten. Op die manier komen we tot een gerichte en efficiënte aanpak langs de hele kust.
Meet Mee voor een Schone Noordzee is een nieuw onderzoeksprogramma naar strandafval langs de Nederlandse Noordzeekust. Een initiatief van Stichting De Noordzee, wetenschappelijk ondersteund door Universiteit Utrecht en mede mogelijk gemaakt door Tauw Foundation.