Stichting De Noordzee staat voor een schone en gezonde Noordzee. Een Noordzee zonder afval. Uit het langdurige strandafvalonderzoek, dat wij uitvoeren in opdracht van Rijkswaterstaat, concluderen wij echter dat er op 100 meter strand gemiddeld nog 339 stuks afval ligt.
Relatie tussen goed beleid en zwerfafval
Een analyse van onze strandafvaldata laat zien dat er in bepaalde gevallen een directe relatie is tussen goed beleid en de hoeveelheid gevonden afval op het strand. Zo vinden wij minder plastic tasjes na het verbod op gratis draagtasjes in 2016, en daalt het aantal ballonnen naarmate meer gemeentes een verbod op ballonoplatingen invoeren (bron: SDN, ballonnenmonitor). Goed beleid kan dus bijdragen aan een dalende trend van afval op het strand.
Statiegeld op blikjes
Een veelbelovende stap richting minder zwerfafval is het recente besluit statiegeld op plastic flesjes in te voeren. Wij verwachten dat de effecten hiervan snel merkbaar zullen zijn op het strand en langs de grote rivieren. Er is echter nog geen statiegeld op blikjes. Wist je dat er bij 67% van alle metingen op rivieroevers drankblikjes zijn aangetroffen (bron: Schone Rivieren)? En dat blikjes plastic bevatten? Het aantal blikjes in de natuur is in de eerste helft van 2020 met 19 procent gestegen (bron: monitoring van Rijkswaterstaat die de staatssecretaris aan de Tweede Kamer stuurde). Daarom is het van belang om nog deze regeerperiode te besluiten om statiegeld op blikjes in te voeren. Dit zal een belangrijk effect hebben op zwerfafval langs de grote rivieren en op het strand.
Vraag aan de staatssecretaris
Stichting De Noordzee vraagt samen met andere milieuorganisaties de staatssecretaris voor Infrastructuur en Waterstaat Stientje van Veldhoven om nog deze regeerperiode statiegeld op blikjes in te voeren. Dit doen we met Recycling Netwerk Benelux, Natuur & Milieu, Plastic Soup Foundation, de Plastic Soup Surfer en Greenpeace in een reactie op het Ontwerpbesluit Maatregelen metalen drankverpakkingen, dat gepubliceerd werd op 9 oktober 2020. Wij pleiten ervoor dat de regelgeving van toepassing wordt op alle blikjes én op knijpzakjes, ongeacht de inhoud.
Hoogte statiegeld en beschikbaarheid innamepunten
Om een hoog inzamelpercentage te realiseren zijn twee factoren doorslaggevend: de hoogte van het statiegeld en het gemak waarmee de consument de verpakking kan inleveren. Daarom stellen wij in onze reactie een statiegeldbedrag van 25 eurocent voor, wat resulteert in een retourpercentage van 90% (bron: CE Delft). Dit bedrag is hoger dan de 15 eurocent zoals voorgesteld door de staatssecretaris en een geschat retourpercentage oplevert van 88%.
Daarnaast is het van belang dat mensen kunnen rekenen op uitgebreid netwerk van innamepunten. Wanneer bepaalde verkooppunten geen blikjes innemen, kan dat namelijk de inzamel- en recyclingcijfers negatief beïnvloeden. Daarom pleiten wij voor een wettelijke innameplicht voor verkooppunten voor alle statiegeldverpakkingen.
Na het besluit om statiegeld op kleine plastic flesjes in te voeren, is het niet meer dan logisch dit ook voor blikjes te doen. Wij vertrouwen op een snelle invoering als onderdeel van de Nederlandse ambitie in het licht van de circulaire economie.
